Dil ve Anlatım

12. Sınıf Edebiyat 2. Dönem 3. Yazılı Soruları ve Cevapları


SORULAR VE CEVAPLARI


“ Seni seven âşık neylesin malı
Yumdukça gözünden döker mercanı.”
1.Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) İstiare B) Mecâz-ı Mürsel C) Telmih
D) Teşhis E) Teşbih

“ Şu dağlar olmasaydı
Çiçeği solmasaydı,
Ölüm Allahın emri
Ayrılık olmasaydı."



2. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söyle¬nemez?
A) Mani olduğu
B) Yedili hece ölçüsüyle söylendiği
C) Tam uyakla uyaklandığı
D) Dilinin özentili, süslü olduğu
E) Konusunun ayrılık olduğu

(I) Gazel (II) Koşuk (III) İlahi
(IV) Koşma (V) Sagu





3.Yukarıdaki verilen nazım biçimlerinden hangileri ortak konuları
işlemişlerdir?
A) I – III – V B) II – III – V C) I – II - IV D) II – IV – V E) III- IV – V

Evleri var hâne hâne
Benleri var dâne dâne
Saramadan kâne kâne
Gitti ah civan Aliş’im





4.Yukarıdaki dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) a a a b şeklinde kafiyelenmiştir.
B) Zengin kafiye kullanılmıştır.
C) Redif kullanılmıştır.
D) “Kana kana” söyleyişi kafiye için “kâne kâne” olmuştur.
E) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

Bir merhaleden güneşle derya görünür Bir merhaleden her iki dünya görünür
Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür





5. Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rubâî B) Murabba C) Tuyuğ
D) Şarkı E) Musammat





6.Aşağıdakilerden hangisi halk şairlerimizin ortak özellikleri
arasında yer almaz?


A) Nazım birimi olarak dörtlüğü kullanmaları
B) Aruzla yazanlar bulunmakla birlikte kullandıkları asıl ölçünün hece olması
C) Şiirlerini, halk arasında kullanılan konuşma diliyle söylemeleri
D) Şiirlerinde genellikle yarım kafiye kullanmaları
E) Eserlerinde dini, mistik konuların yanı sıra devrin bazı sosyal olaylarını ele almaları

Yücesine çıktım baktım engine
Ovasının köpüklenmiş selleri
Yukarıdaki dizelerle


I. yiğit olan
II. kendisine güldürür
III. hep elleri
IV. düşmez ise dengine


bu parçalar kullanılarak çapraz uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur?

A) III. – IV. B) I. – II.
C) II. – III D) I. – IV
E) II. - IV




II. – I IV. – III
I. – IV II. – III
I. – III

Yeme kul hakkını ateştir, nardır
Ayırma milleti hepisi birdir
Kötünün yanında iyi de vardır
Enine boyuna ölçüp biçersen


8.Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?


A) Tam uyakla yazılmıştır.
B) Benzetmeye başvurulmuştur.
C) 6+5 durakla söylenmiştir.
D) Koşma nazım biçimiyle yazılmıştır.
E) Konusu bakımından didaktiktir.



Edebiyat tarihinin asıl konusu eserler ve kişilerdir. Fakat, bir edibin yetişmesi ve bir eserin yazılması, tesadüfle olmaz. Edebî eserler bir toplumdaki çeşitli olayları yansıtan aynalar gibidir.Belirli zamanlarda, millet hayatına tesir eden, maddî ve manevî olaylar vardır. Vatan değişmesi, göçler, din, iktisadi, siyasi, teknik olaylar toplumda olduğu gibi onun aynası olan edebiyat üzerinde de derin izler bırakır.


9.Bu parçada, aşağıdakilerden hangisinden söz edilmemiştir?

A) Edebiyat toplumdaki olayları yansıtan bir aynadır.
B) Bazı maddî ve manevî olaylar millet hayatını derinden etkiler
C) Vatan değişmesi, göçler, din ve iktisadî, siyasî, teknik olayla toplum hayatını etkiler
D) Edebiyat tarihi; sadece eserleri ve o eserlerin sanatçısını inceler.
E) Bir eserin yazılması, bir edibin yetişmesi tesadüfe bağlı değildir.






I. Şirin dil, yeşil ördek, elâ gözlüm
II. Serv-i revan, serv-i hıraman, bâd-ı sabâ, zülf-i perîşan


10.Yukarıdaki dizilerin ilkinde Halk, ikincisin¬de Divan şairlerinin, şiirlerinde ortaklaşa kullandıkları sözler verilmiştir. Bu sözler, aşağıdaki terimlerden hangisiyle adlandırılabilir?

A) secî B) imâle C) mazmun
D) taktî E) manzûme

Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza
Henüz dinlemedin benden türküler
Benim aşkım uymaz öyle her saza
En güzel türküyü bir kurşun söyler




11.Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Zengin uyak kullanılmıştır.
B) Tam uyak kullanılmıştır.
C) Redif vardır
D) 11-li hece ölçüsü kullanılmıştır.
E) Çapraz Kafiye şeması ile yazılmıştır





12.Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir “mesneviden” alınmış olamaz?
I. O temayül o tegafül o eda
O tebessüm o tekellüm o sada

II. Kamet-i naziki bir ince fidan
Arızı hem sıfatı berg-i hazan

III. Bulunur bunda hep efrad-ı milel
Tab’-ı insana nice vere halel

IV. Dürlü dürlü derde uğratan beni
Kalb-i mail çeşm-i şahid-i bazdır.

V. Çünki yar ağyar ile dem-sazdır
Bana günde bin kez ölmek azdır.

A) I B) II
C) III D) IV E) V





13.Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde kinayeli bir söyleyiş yoktur?

A) Mum dibine ışık vermez.
B) Hamama giren terler.
C) Taşıma su ile değirmen dönmez.
D) Yuvarlanan taş yosun tutmaz.
E) Bugünün işini yarına bırakma




Yar sana, / Çağlar sular yarsana,
Çünkü Ferhat’ım dersin ,/ Bulunmaz mı yar sana?

14.Bu dörtlükte hangi söz sanatları vardır?

A) Hüsn-i talil – tecâhül-i arif
B) Mecaz-ı mürsel – kinâye
C) Telmih – teşhis
D) Cinas – telmih
E) İstifhâm – teşbih




I) Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber.
II) Bakarım, bakarım sılam görünmez.

15.Birincisi Baki'den, ikincisi Karacaoğlan' dan alınan bu iki dize için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir.
B)Biri Divan, öteki Halk şiiriyle ilgilidir.
C)Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir.
D)İkisi de bir bekleyişin, özlemli bir arayışın anlatı¬mıdır.
E)İkisinde de kolay gibi görünen, ama güç bir söyleyiş vardır.



“ Ölüm veya eleştiri konularında yazılır. Bu nazım türünde bent sayısı 7 ile 12 arasında değişir.Her bent 7 ile 10 beyit arasında değişebilir. Baki”nin, Kanuni”nin ölümü üzerine yazdığı “Kanuni Mersiyesi” bu türde yazılmıştır.Ziya Paşa”nın bu nazım şekliyle yazdığı şiirleri edebiyatımızda çok ünlüdür.”

16.Yukarıda bahsedilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Murabba B) Müstezat C) Tuyuğ
D) Terkib-i Bent E) Şarkı


“ O çay ağır akar,yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı,solgun mu bilmem”
17.Bu dizelerdeki söz sanatının özdeşi aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır

A) Kar suyundan süzen çeşme göl olmaz
Gül dikende biter diken gül olmaz



B) Cahil okur amma alim olamaz
Kâmillik ilmini herkes bilemez



C) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusunda
Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında


D) Ferhat Şirin için kestiği taşlar / Benim senin için döktüğüm yaşlar


E) Güzelliğin on par'etmez / Şu bendeki aşk olmasa




Bir garip ölmüş diyeler Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Üç günden sonra duyalar Ne açar kimse kapım bad-ı sabadan gayrı
Soğuk su ile yuyalar Şöyle garip bencileyin
18.Bu iki parça arasındaki ortak yön, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kullanılan vezin
B) Nazım birimi
C) Halk edebiyatı ürünü oluşları
D) İşlenilen tema
E) Anlatım biçimi

19.Aşağıdakilerin hangisinde “soyut bir kavram, somut bir nesneye “ benzetilmiştir?

A) Harami gibi yoluma / Aykırı inen karlı dağ
B) Yağmur çiseliyor / Korkarak
Yavaş sesle / Bir ihanet konuşması gibi
C) Ayı postlarından kürkleri İznikli çömlekçilerin
Gemi direkleri gibi sağlam yalnızlıkları
D) Oysa balık gibiydi Ursula / Bir sarı çiğdem gibi severdim
E) Ve asi bir su gibi teslim oluşun ve beyazlığın / Ki dokunamıyorum bile



Aşık tarzı Türk halk edebiyatında, bir kişiyi ya da toplumsal düzeni eleştiren yergi konulu şiirlere ……… denir. Bunun yanı sıra doğa güzelliklerini ya da kadın, at gibi sevilen varlıkları övmek için söylenen şiirlere …… denir.

20.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Hicviye-güzelleme B) Güzelleme-koçaklama C) Taşlama–şarkı
D) Taşlama-güzelleme E) Taşlama-gazel


21.Divan şairlerini ilgilendiren aşağıdaki açıklamalardan
hangisi doğru değildir?

A) Şeyh Galip, yoğun hayalleri, canlı betimlemeleri, karmaşık diliyle Divan şiirini son çizgisine ulaştırır.

B) Nedim'in tasavvufun etkisinde yazdığı şiirler, dinsel yönlendirmeye yöneliktir.

C) Bâkî kullandığı mecaz ve mazmunlarla gelişmiş bir zevki, ince bir beğeniyi simgeler.

D) Nabi 'hakimane' denilen felsefe ve düşünceye dayalı öğretici şiir çığırını açar.

E) Övgü ve yergide uçlarda olan Nefi, özellikle kaside alanında başarılıdır.



İlk Türk şairleri, sözlü edebiyat devrinde destanlardan başka şiirler de söylemişlerdir. Bu ilk çağlar edebiyatına destan devri edebiyatı denmesi, bu devirde her şeyden çok destan söylenmiş olmasındandır. O kadar ki bu devrin destan dışında söylenen şiirlerinde bile, az çok destan çeşnisi vardır.

22.Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İlk Türk şairleri, daha çok destan söylemişlerdir.
B) İlk çağlar edebiyatına destan devri edebiyatı denilmiştir.
C) İlk çağlarda bütün şiirler destansı bir havayla söylenmiştir.
D) Daha çok destan söylendiği için ilk çağa destan devri denmiştir.
E) Sözlü edebiyat devrinde bütün şiirler destan nazım biçimiyle söylenmiştir.

23.Mani ile aynı kafiyelenişe sahip olan nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel B) Rubai C) Kaside D) Koşma E) Mesnevi

I. Anonim halk edebiyatı nazım ürünüdür.
II. Genellikle 7’li hece ölçüsüyle söylenir.
III. İlk iki dize doldurmadır, asıl olan son dizelerdir.
IV. Son dörtlükte şairin mahlası bulunur.
V. Yalnızca aşk üzerine söylenir.

24.Yukarıda mani için verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?

A) I ve IV B) II ve IV C) I ve II D) I ve III E) IV ve V





25.Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir?

A) Muhammes
B) Nazire
C) Murabba
D )Taştir
E) Meseddes