9. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları
YAĞMUR
Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde,
Varsın bahçelerde rüzgar gezinsin,
Bir parça uzaklaş kederlerinden.
Yağmur ince ince toprağa sinsin,
Bir ruh gülümsüyor gibi derinden,
Bir aşka alemden gelmiş gibisin,
Mehtabın ördüğü saatler nerde?
Dalmış gözlerinle pencerelerde.
2. METİN: YAĞMUR
0.5 mm’den daha büyük sıvı damlaları şeklindeki yağışa yağmur denir. Eğer hava dağılırsa damlalar daha da küçülebilir.
Yağmr, metar ve gözlemlerde R ile rapor edilir. Yağmurun yoğunluğu, düşme oranına bağlıdır.
1) Yağmur adlı parçayla yağmur şiirini yazılış amaçları ve dil özellikleri bakımından karşılaştırınız. Aradaki farkları nedenleriyle açıklayınız.(10)
2) Yukarıdaki şiirin 1. dörtlüğünü, yapı, ahenk unsurları bakımından inceleyiniz.(10)
3) Yukarıdaki şiirin 1. dörtlüğünde varsa iki tane edebi sanat gösteriniz ve bu sanatlar hakkında bilgi veriniz.(10)
4) “Sanatçı doğaya karşı değil, sanata karşı dürüst olmalıdır. Doğanın en gerçekçi taklidinden sanat çıkmaz;ama bir yapıtta bütün doğa sönmüş olup da o eser yine de övgüye değer olabilir.” Bu parçada sanatın hangi özelliği vurgulanmaktadır.(10)
5) “Arapçada devedeki renk farklarını anlatan yüze yakın sözcük varmış. Biz ulus olarak devenin rengiyle ilgili tek bir sözcük biliriz:devetüyü rengi. Türkçede hayvan adlarının Türkçe olmasına karşılık bitki adları genelde yabancıdır.”
Bu cümlelerde belirtilen durumlar dilin hangi özelliğini göstermektedir.(10)
6) A)Gündelik hayattaki konuşma dili farklıdır; bilimde……………….,felsefede…………………, sanatta………………..kullanılır.
Bu cümlede boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.(5)
B)1.bundan- 2. paydos- 3.küçük-4.sonra- 5.heyecanlara
Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturunuz.(5)
7) A)“Öykü, roman, bilim ve teknikle ilgili makale, şiir, dilekçe” gerçeği ele alış bakımından hangisi veya hangileri farklıdır. Açıklayınız.(3)
B) toprakla ya da taşla duvar yapan usta ile bunları çömlek, seramiğe, heykele dönüştüren sanatçının yaptıkları arasında ne fark vardır? Açıklayınız.(2)
8) A) “Meyden safâ-yi bâtın-ı humdur garaz hemân” dizesini hecelerin uzunluk- kısalık durumlarına göre işaretleyiniz.(4)
B)Aşağıdaki şiirlerin ritimlerinin ne olduğunu ve ait olduğu geleneği yazınız.(6)
1) Gökyüzünü gözetme gurûr-ı cemâl ile 2) Sakın, bir kimsenin gönlünü yıkma 3)Eskiler alıyorum
Kalmaz bilirsin ey yüzühurşîd yerde âh gerçek erenlerin sözünden çıkma Alıp yıldız yapıyorum
Eğer insan isen ölmezsin, korma Musiki ruhun gıdasıdır
Âşığı kurt yemez, ucda değildir. Musikiye bayılıyorum
Şiir yazıyorum.
9) Aşağıdaki edebi sanatları gösteriniz ve adlarını yazınız.(10)
A)Kalbim, yırtılıyor her seferinde,
Kulağım ruhumun kanat sesinde.
B) Bu depoyla Düzce'ye kadar gideriz
C)Sen görünür görünmez ufuklarda
Karlar erir erir kaçar kaçar da.
D) Suya versin bâğban gülzârı zahmet çekmesin
Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzâre su"
10) “Zamanla nasıl değişiyor insan!” bu dizeden itibaren beş dize yazınız. (15)
CEVAPLAR
1) Yağmur adlı parçayla yağmur şiirini yazılış amaçları ve dil özellikleri bakımından karşılaştırınız. Aradaki farkları nedenleriyle açıklayınız.(10)
İkici metinde yağmurun ne olduğu hakkında bilgi verilmiştir. Yani amaç bilgi vermek, açıklamada bulunmak. Dil ise göndergesel işlevde kullanılmıştır. 1. metnin amacı bilgi vermek değil, yağmurla ilgili duygu ve düşüncesini anlatmaktır. Bu anlatım öznel bir anlatımdır. Dil ise, şiirsel işlevdir.
2) Yukarıdaki şiirin 1. dörtlüğünü, yapı, ahenk unsurları bakımından inceleyiniz.(10)
Nazım Birimi: dörtlük asonans:e’lerle sağlanmış
Nazım şekli: serbest aliterasyon:d’lerle sağlanmış.
Ritmi: 11’li
Kafiye Şeması:abab
Kafiyeler ve redifler:erde’ler zengin kafiye
Den’ler redif, erin’ler zengin kafiye
3) Yukarıdaki şiirin 1. dörtlüğünde varsa iki tane edebi sanat gösteriniz ve bu sanatlar hakkında bilgi veriniz.(10)
Ruh, insana benzetildiği için teşhis. Ayrıca benzeyen ruh, kendisine benzetilen insan söylenmemiş, kapalı istiare .
4) “Sanatçı doğaya karşı değil, sanata karşı dürüst olmalıdır. Doğanın en gerçekçi taklidinden sanat çıkmaz;ama bir yapıtta bütün doğa sönmüş olup da o eser yine de övgüye değer olabilir.” Bu parçada sanatın hangi özelliği vurgulanmaktadır.(10)
Sanatın amacı doğayı ya da gerçeği olduğu gibi yansıtmak değildir. Sanat eseri yaratıcı özellik taşır.
5) “Arapçada devedeki renk farklarını anlatan yüze yakın sözcük varmış. Biz ulus olarak devenin rengiyle ilgili tek bir sözcük biliriz:devetüyü rengi. Türkçede hayvan adlarının Türkçe olmasına karşılık bitki adları genelde yabancıdır.”
Bu cümlelerde belirtilen durumlar dilin hangi özelliğini göstermektedir.(10)
Bunun nedeni devenin Arapları hayatında önemli bir yer tutmasıdır. Bizim de deve ile fazla ilgili olmadığımızı gösterir. Aynı şekilde Türklerin hayvancılıkla uğraşan bir millet olması, sonradan yerleşik düzene geçmesi- bu başka milletlerin etkisiyle oluyor- bitki ile uğraşmaları, dolayısıyla bitki adlarının yabancı olmasına neden olmuştur.
6) A)Gündelik hayattaki konuşma dili farklıdır; bilimde TERİM, felsefe de KAVRAM, sanatta İMGE………………..kullanılır.
Bu cümlede boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.(5)
B)1.bundan- 2. paydos- 3.küçük-4.sonra- 5.heyecanlara
Bundan sonra küçük heyecanlara paydos
Yukarıdaki sözcüklerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturunuz.(5)
7) A)“Öykü, roman, bilim ve teknikle ilgili makale, şiir, dilekçe” gerçeği ele alış bakımından hangisi veya hangileri farklıdır. Açıklayınız.(3)
Öykü, roman, şiir, gerçeği ele alış bakımından farklıdır. Bunlar gerçeği kendilerine göre anlatırlar. Diğerleri olduğu gibi anlatır. Nesnel bir anlatım vardır.
B) toprakla ya da taşla duvar yapan usta ile bunları çömlek, seramiğe, heykele dönüştüren sanatçının yaptıkları arasında ne fark vardır? Açıklayınız.(2)
Duvar ustası da heykeltıraş da malzeme olarak toprağı, taş, çamuru kullanır. Heykeltıraş ya da seramik sanatçısını duvar ustasından ayıran, onların bu malzemelere kendi yaratıcılıklarını katmasıdır. Duvar ustası yaptığı duvarda sanatsal özgünlük aramaz.
8) A) “Meyden safâ-yi bâtın-ı humdur garaz hemân” dizesini hecelerin uzunluk- kısalık durumlarına göre
___ __ . __ . _ . . ___ __ . __ . ___
işaretleyiniz.(4)
B)Aşağıdaki şiirlerin ritimlerinin ne olduğunu ve ait olduğu geleneği yazınız.(6)
1) Gökyüzünü gözetme gurûr-ı cemâl ile 2) Sakın, bir kimsenin gönlünü yıkma 3) Eskiler alıyorum
Kalmaz bilirsin ey yüzühurşîd yerde âh gerçek erenlerin sözünden çıkma Alıp yıldız yapıyorum
Eğer insan isen ölmezsin, korma Musiki ruhun gıdasıdır
ARUZ, DİVAN Âşığı kurt yemez, ucda değildir. Musikiye bayılıyorum
HECE 11’Lİ,HALK Şiir yazıyorum.
SERBEST, MODERN
9) Aşağıdaki edebi sanatları gösteriniz ve adlarını yazınız.(10)
A)Kalbim, yırtılıyor her seferinde, Kalbim yırtılıyor da kapalı istiare var, kalp kağıda benzetilmiş ama kağıt söylenmemiş
Kulağım ruhumun kanat sesinde.
B) Bu depoyla Düzce'ye kadar gideriz Mecaz-i mürsel sanatı var. Depo ile kast edilen benzindir.
C)Sen görünür görünmez ufuklarda hüsnü talil sanatı var.
Karlar erir erir kaçar kaçar da.
D) Suya versin bâğban gülzârı zahmet çekmesin su, bağban, gülzar,gül kelimeleri arasında tenasüp sanatı var
Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzâre su"
10) “Zamanla nasıl değişiyor insan!” bu dizeden itibaren beş dize yazınız. (15)
Hangi resmime baksam ben değilim:
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim
Yalandır kaygısız olduğum yalan.
Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız;
"9.sınıf cevaplı edebiyat yazılısı, lise-1 edebiyat 1.yazılı soru ve cevapları, türk edebiyatı yazılı soruları" bitti...