Dil ve Anlatım

10. Sınıf Dil ve Anlatım Yazılısı Cevaplarıyla Birlikte 2. Dönem 3. Yazılı




10. Sınıf Dil ve Anlatım Yazılısı Cevaplarıyla Birlikte


1- Aşağıdaki cümleleri anlatım bozukluklarını düzelterek yeniden yazınız. ( 9 P )

• İncelemelerde bazı yayınların silik ve okunaklı olmadığı görüldü.
İncelemelerde bazı yayınların silik olduğu ve okunaklı olmadığı görüldü.


• Yaşamı boyunca insanlara iyilik etti; ama hep kötülük gördü.
Yaşamı boyunca insanlara iyilik etti; ama insanlardan hep kötülük gördü.


• Seni aramayışımın sebebi işlerimin çokluğundandır.
Seni aramayışımın sebebi işlerimin çokluğudur. ( veya “sebebi” sözcüğü çıkartılacak.)





2- Aşağıdaki metinden zarfları bularak çeşitlerini yazınız. ( 10 P)
“ Sessizce yanındaki kapıdan içeri süzüldü. O içeri girdiğinde hepimiz kahkahalarla gülüyorduk. Biraz durup bizi seyretti. Sonra da “Neden gülüyorsunuz ki?” diye sordu.”

Sessizce: Durum zarfı
İçeri: Yer-yön zarfı
İçeri girdiğinde : Zaman zarfı
Kahkahalarla: Durum zarfı
Biraz: Miktar zarfı
Neden: Soru zarfı


3- Aşağıdaki cümlelerde soru anlamının hangi sözcüklerle sağlandığını yazınız. (10 P)
• Bu kalemi hanginizden almıştım? (soru zamiri)
• Benden nasıl bir davranış bekliyorsun? (soru sıfatı)
• Onun işine ne karışıyorsun? (soru zarfı)
• Hangi kitabı beğendiğimi sana söylemiş miydim? (soru edatı)
• Telefondan kimi istiyorlar? (soru zamiri)

4- “Nihayet bir bahar günü, birinin dallarında beyaz çiçekleri görünce dünyalar benim oldu.” Cümlesindeki altı çizili tamlamaların çeşitlerini yazınız. ( 9 P)
bahar günü : Belirtisiz isim tamlaması
birinin dallarında :Belirtili isim tamlaması
beyaz çiçekleri :Sıfat tamlaması

5- “Çarşıya arkadaşımla gidecektik. Onu bir saat kadar bekledim. Sonra yavaş yavaş durağa doğru yürümeye başladım. Çünkü yalnız bu saatte araba vardı. Onu da kaçırırsam çok geç kalacaktım.” Metindeki edatları ve bağlaçları bularak yazınız. ( 12 P)

* ile: edat *kadar: edat * -e doğru: edat

* çünkü: bağlaç *yalnız: edat *da : bağlaç

6- Düşsel metinlerle düşsel olmayan kurmaca metinleri “ zaman ve kişileri” yönlerinden karşılaştırınız.
(10 P)
Düşsel metinlrde belli bir zaman yoktur. Hayal aleminde bir zaman kullanılır. Düşsel olmayan metinlerde ise belli bir zaman kullanılır.
Düşsel olmayan metinlerde kişiler gerçeğe uygun, gerçek hayattan kişiler ya da varlıklardır. Düşsel metinlerde ise kişileştirilmiş varlıklar ya da gerçekte olmayan varlıklar kullanılır.




7- Öğretici, açıklayıcı, tartışmacı ve kanıtlayıcı metinlerin ortak özelliklerinden iki tanesini yazınız.(10P)
Dil göndergesel işlevde kullanılır.
Kelimeler gerçek anlamda kullanılır.
Amaç bilgi vermektir.
Tanımlama, açıklama ve örneklendirmeden yararlanılır.
Kesin, açık, anlaşılır ifadelere yer verilir.
Sade, gösterişsiz bir dil kullanılır.





8- “Bu memleket niçin bizim? Dört yüz atlıyla Orta Asya’ dan gelip fethettiğimiz için mi? Böyle diyenler gerçekten benimsemiyor, anayurt saymıyorlar bu memleketi. Gurbette biliyorlar kendilerini yaşadıkları yerde. Frigyalılar, Yunanlılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Moğollar’da fethetmişler Anadolu’ yu. Ne olmuş sonunda? Anadolu onların değil, onlar Anadolu’nun malı olmuş. Bu memleket bizim olduğu için bizim. Fethettiğimiz için değil.”
Paragrafın anlatım biçiminin ne olduğunu sebebiyle birlikte açıklayınız. ( 10P)

Tartışmacı anlatım kullanılmıştır. Çünkü yazar Anadolu’nun fethettiğimiz için bizim olduğunu savunanlara karşı çıkıyor. Görüşlerini tartışmacı bir anlatım içinde örnekler vererek kanıtlamaya çalışmıştır.
Ve kendi fikirlerinin doğruluğunu savunuyor. Okuyucunun görüşlerini değiştirmeyi hedefliyor. Paragrafta iki farklı görüş karşılaştırıldığı için tartışmacı anlatımdır



9- Aşağıdaki cümlelerde “gibi” edatlarının hangi görevlerde kullanıldığını yazınız. (6 P)

• Zaman su gibi akıyor. (zarf )
• Onun gibi insanlara her zaman rastlanmaz. (sıfat)
• Senin gibisinden başka bir şey beklenmezdi. (isim)

10- Aşağıdaki fiilleri özneleri ve nesnelerine göre çatıları yönünden inceleyiniz. (8 P)

• Yaşlı adam köşedeki masaya oturdu.
Öznesine göre : etken
Nesnesine göre: geçişsiz
• O vefasız yıllarca seni ağlatmış.
Öznesine göre : etken
Nesnesine göre: oldurgan

11- Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz. (6 P)

• “Tarağı eline alıp bir süre tarandı.” Cümlesinde fiil öznesine göre çatısı yönünden dönüşlü fiildir.
• “Sizi çok özlemiştik.” Cümlesinde fiil hikaye birleşik zamanda kullanılmıştır.
• “Hiçbir sanatçı kendinden önce yazılmış eserlere sırt çeviremez.” Cümlesinde “hiçbir” belgisiz sıfattır.



10. Sınıf Dil ve Anlatım Yazılısı Cevaplarıyla Birlikte 2. Dönem 3. Yazılı bitti...