Cevaplar 17. Sayfadan başlayıp, bölümler halinde sıralanmıştır.
Bu bölüm 17 den itibaren aralıksız olarak 71. sayfaya kadar devam edecektir.
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY (sayfa 17-18)
10. sınıf dil ve anlatım (EKOYAY) cevapları sayfa 17
1. ETKİNLİK
Önemli olay ve olguları dile getirmek
Çalışma sonucunu açıklamak
2. ETKİNLİK
“Atatürkçü Düşünce Sistemi ve Atatürk’ün Eğitim Anlayışı” adlı sunumda hangi teknolojik araçlardan yararlanıldığını açıklayınız. Sunumlarda hangi teknolojik araçlardan nasıl yararlanılabileceğini belirtiniz.
Bu sunumda projeksiyon cihazından yararlanılmıştır. Sunumlarda ele alınan konunun daha iyi ve etkili anlatılması, hatırda kalması, ilgi çekici hale gelmesi için projeksiyon cihazı, bilgisayar, akıllık tahta gibi teknoloji araçlardan yararlanılır.
3. ETKİNLİK SAYFA 18
Teknolojik gelişmelerin iletişime katkısı: Teknolojik gelişmeler sayesinde daha hızlı ve kolay iletişim kurabiliyoruz. Bu cihazların öğrenmeye ne gibi kolaylıklar getirdiği sorusunu cevaplayalım. Görselliğin ve ses unsurlarının kolay bir şekilde kullanılması, konuyu ilgi çekici hale getirmesi, konuların akılda kalıcı olması, eğitimde zaman tasarrufu sağlaması gibi kolaylıklar sağlar.
4. ETKİNLİK
Bir ileti alıcıya hangi yollarla ulaştırılabilir? (Teknolojik araçları düşünerek cevaplandıralım.)
Uzaktaki bir alıcıya bir ileti e-posta yoluyla iletilebilir.
Telefon, cep telefonu veya sabit telefon
SMS (kısa mesaj) yoluyla
Görüntülü konuşma 3G yoluyla
5.ETKİNLİK
Konuşmacı metinden hareketle konuşmaktadır. Metni okumak, dinleyicilerin ilgisini zamanla azaltacaktır. Metinden hareketle konuşmak, dinleyicilerle iletişim kurarak konuyu anlatmak daha etkilidir.
6. ETKİNLİK
“Atatürkçü Düşünce Sistemi ve Atatürk’ün Eğitim Anlayışı” adlı sunum için hazırlanan slaytları inceleyiniz. İncelemelerinizden ve araştırmalarınızdan hareketle ilk slaytta nelerin yazılması gerektiğini, slaytlardaki cümlelerin özelliklerini, slayt düzeninin nasıl olması gerektiğini açıklayınız.
Slaytlar, konunun özünü yansıtmalı, slaytlardaki cümleler açık, anlaşılır ve kısa olmalı. Slaytlar görsel materyallerle desteklenmeli, ses unsuru da kullanılabilir. Verilen örnekler ilgi çekiçi olmalı. Slaytlarda gereksiz ayrıntılara girilmemeli.
7. ETKİNLİK: Sunumlarda slaytlardan niçin yararlanılır? Slaytların dinleyiciler üzerindeki etkisi nedir?
Bilgilerin kalıcı olmasını sağlar, dinleyiciler üzerinde etkisi daha fazladır. Bilgiler kalıcı olur, örneklerle bilgilerin daha iyi anlaşılması sağlanır. Bilgileri yeniler.
8. ETKİNLİK:
Uyumun sağlanması için sunum yapacak kişinin önceden deneme yani prova yapması gerekir. Böylece anlatılan konu ile slayt akışında birliktelik sağlanmış olur.
9. ETKİNLİK:
9-Y-D-D-Y-Y-D-D
10. ETKİNLİK (10. sınıf dil ve anlatım EKOYAY sayfa 19)
Konuşmacı soru soranlara karşı oldukça nazik ve doğal davranmaktadır.
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 27, 28,29)
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 28, 29,30)
Sunum, Tartışma, Panel etkinlikleri
1. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışmanın düzenlenme amacını belirtiniz.
2. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışma kim tarafından yönetilmektedir? Sizce tartışmalarda bir başkana ihtiyaç var mıdır? Niçin?
3. etkinlik: Yaptığınız araştırmadan ve incelediğiniz metinden hareketle tartışma başkanının görevlerinin neler olduğunu belirtiniz.
4. etkinlik: Bir konunun tartışılabilmesi için onun hangi özelliklere sahip olması gerekir? “Günümüzde Türk Dili” adlı metnin konusunu belirtiniz. Konunun güncel, tartışılmaya açık, farklı düşünce ve dikkatlerle yorumlanmaya elverişli olup olmadığını açıklayınız.
5. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışmada ileri sürülen düşünceler nelerdir? Aynı konuda insanlar neden farklı düşünür? Düşüncelerinizi açıklayınız.
6. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışma, basına ve halka açık bir tartışma mıdır? Yaptığınız araştırmalardan da hareketle tartışmaları toplumla iletişim imkânlarını dikkate alarak gruplandırınız. Topluma açık tartışmaların amaçlarını ve özelliklerini açıklayınız. Münazaraları bu tür tartışmalardan ayıran özellikleri belirtiniz.
7. etkinlik: Yaptığınız araştırmalardan hareketle forum, açık oturum, sempozyum ve münazara arasındaki farklılıkları belirtiniz.
1. etkinliğin cevabı:
Bu tartışma, Türkçenin tarihi gelişimini ortaya koymak ve tarihi gelişim sırasında ortaya çıkan sıkıntılara çözüm önerileri sunmak amacıyla düzenlenmiştir.
2. etkinliğin cevabı:
Günümüzde Türk Dili adlı tartışmayı yöneten Ali Gevgilili'dir. Tartışmalarda düzenin sağlanması, konuşmacılara eşit süre verilmesi, konu dışına çıkılmasının önlenmesi bakımlarından bir başkanın bulunması gerekir.
3. etkinliğin cevabı:
Tartışma başkanının görevleri:
Tartışmanın başında konuyu ve konuşmacıları dinleyicilere kısaca tanıtmak
Tartışmayı başlatmak
Konuşmacıların konu dışına çıkmalarını engellemek
Konuşmacılara eşit süre vermek
Konuyu özetlemek, toparlamak
Tartışmanın sonucunu açıklamak
4. Etkinliğin cevabı:
Bir konunun tartışılabilmesi için farklı yorumlara açık olması, güncel olması gerekir. Toplumu ilgilendiren bir konu olmalı. Günümüzde Türk Dili adlı metnin konusu Türkçenin gelişim ve değişiminde karşılaşılan sorunlardır. Bu metin tartışmaya açık bir metindir. Türkçenin gelişimi ve değişimi konusunda farklı görüşler ortaya atılabilir. Öz Türkçe anlayışını savunanların görüşleri, eski kültüre bağlı kalanların görüşleri, ikisinin ortasını savunanlar gibi.
5. Etkinlik:
Türkçenin tarihi geçmişiyle bir bütün oluşturabileceği ele alınmış. Türkçenin sadeleşme süreciyle ilgili görüşler.
Aynı konuda insanların farklı düşünmelerinin sebebi ilk başta kültürel birikimlerinin farklı olmasından, dünya görüşlerinin farklılığından kaynaklanır.
6. Etkinlik:
Günümüzde Türk Dili adlı tartışma basına ve halka açık bir tartışmadır. Bazı tartışmalar basına, halka açık yapılır, bazı tartışmalar da basına, halka kapalı olabilir.
Bu tür basına, halka açık tartışmalarda amaç bir konuyla ilgili karşıt görüşleri ortaya koymak, sorunlara çözüm bulmak, farklı bakış açıları kazandırmaktır.
Topluma açık tartışmaların özellikleri:
Toplumu ilgilendiren konular ele alınır.
Soruna çözüm yolları aranır.
Düşünceler; kısa, yalın bir şekilde ortaya konur.
Konular günceldir.
Dinleyicilerin yararlanacağı düşünceler, bilgiler yer alır.
Farklı bakış açılarına yer verilir.
Tartışmada konu dışına çıkılmaz.
Münazarada yarışma havası vardır, jüri bulunur, münazaranın sonunda bir taraf kazanır. Bunlar münazaraya özgü hususlardır, bu yönleriyle münazara diğer tartışmalardan ayrılır.
Münazara: En az iki grubun, tez, antitez şeklinde karşıt görüşleri savunduğu tartışmadır. Münazarada gruplar savundukları düşüncenin doğruluğunu ispatlamaya çalışırlar. Jüri üyeleri belli kriterlere göre ekiplere puan verir. Münazaranın sonunda kazanan açıklanır.
SEMPOZYUM
Belli bir konuyu aydınlatmak amacıyla, bilim adamı ve araştırmacıların bir araya geldikleri ve konuşmacıların konunun belirli bölümlerini sundukları, tartışmalı toplantılardır. Bir başka deyişle; ortaya konan konu hakkında aynı oturumda, çeşitli kişilerin yaptıkları açıklamalı konuşma, türüdür.
Bildiri sahiplerine ayrılan zaman oldukça kısadır. On dakikalık bir sürede 1500-2000 kelime kullanma şansı vardır. Buna göre, hazırlanacak bildiri, dört sayfayı geçmemelidir. Cümleler, kolay anlaşılır biçimde düzenlemelidir. Metni yazmadan önce ana başlıklar vurgulanmalıdır. Sunulabilecek yansı sayısı da 5-6 civarında olmalıdır. Ayrıca, bildiri metni, yayımlanmaya uygun biçimde hazırlanmalıdır?
Sempozyumda her konuşma, aynı bir hazırlıktır; fakat birbirini tamamlayıcı söyleşi ve içtenlik havası vardır. Konuşmalardan sonra konuşmacılar, birbirlerine konu ile ilgili sorular sorabilirler. Böylece sempozyumdan "panel"e geçilir. Daha sonra da tartışmalara seyirciler de katılırsa panelden "forum"a geçilmiş olur.
AÇIK OTURUM (PANEL)
Bir konuşma grubunun dinleyiciler önünde, genellikle blimsel, sosyal ya da siyasi bir konuyu tartışmak amacıyla yaptıkları toplu görüşmelerdir.
Panelde bir başkan bulunur. Başkan, konuşmaların ortasında yer alır. Konuşmacılar, bir masanın çevresinde toplanırlar. Panelde en az üç, en çok altı konuşmacı bulunur. Genellikle, küçük salonda ve az bir dinleyici önünde yapılan panellerde mikrofon bulunmaz. Ama geniş bir topluluk önünde panel yapılanacaksa konuşmacılar, mikrofon kullanmak zorundadır.
Panel tartışma sonunda dinleyiciler, konuşmacılara konuyla ilgili çeşitli sorular sorabilirler.
FORUM
Herkesi ilgilendiren bir sorun üzerinde insanların görüşlerini bildirip tartışarak sorunun çözülmesi amacı güdülen toplantılardır.
Forum, eski Roma kentlerinde yurttaşların kamu işlerini konuşmak için toplandıkları alana verilen addan gelir. Forumda konuşmacı kadar dinleyici de sorunu çözmek için görüş belirtir, tartışmaya katılır. Amaç sorunu tartışarak bir karara varabilmektir. Forum da bir başkan tarafından yönetilir. Forumda başkanlık yapmak biraz daha zordur. Görüş bildirenlerin ve görüşlerin çok olması bu tür toplantıların yönetimini güçleştirmektedir.
MÜNAZARA
İki yönden de savunulacak bir nitelik taşıyan konunun bir başkanın yönetiminde ve topluluk önünde karşılıklı savunulmasına münazara denir.
Münazara bir konuşma oyunu, yarışıdır. Tartışmadan ayrılan yanı da budur. Önemli olan tartışarak doğruyu bulmak değil, üstlenilen tezi iyi savunmaktır. Münazarada iki küme oluşturulur, konunun bir yönü bir küme tarafından savunulurken, diğer yönü öbür küme tarafından savunulur. Bu konuşma yarışı sonunda hangi kümenin birinci olduğu daha önce saptanan jüri üyelerince belirlenir. Münazara, okullarda öğrencilerin konuşma yeteneğini geliştirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Günümüzde, bazı uzmanlar bu yöntemin kullanılmasını doğru bulmamaktadırlar.
ANLAMA- YORUMLAMA
Metne göre dilimizin temel sorunu, dilin gelişim ve değişim sürecinde hangi yöntemin kullanılacağı konusunda net bir uygulamanın olmayışıdır.
Bu sorun, dilin doğal gelişimi göz önünde bulundurularak çözülebilir. Dışarıdan müdahalelerle dil gelişmez, zorlamalarla dilin değişimi ve gelişimi sağlanamaz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (sayfa 29
Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Açık oturumlar, geniş dinleyici toplulukları huzurunda düzenlenen tartışmalardır. ( D )
• Topluma kapalı tartışmaların sonucu genellikle basın aracılığıyla halka duyurulur. ( D )
• Tartışmacıların, tartışılan konu hakkında uzman olmaları gerekmez. ( Y )
• Forumlar, dinleyicilerin konu üzerinde daha aktif olduğu bir tartışma türüdür. ( D )
• Sempozyumlarda oturumu yöneten bir başkan bulunmaz. ( Y )
• Sempozyumlar, açık oturumlardaki gibi karşılıklı konuşma tarzıyla yapılır. ( Y )
Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi tartışma türleri arasında yer almaz?
A) Konferans B) Münazara C) Açık oturum
D) Forum E) Sempozyum
cevap: A
2. Aşağıdakilerden hangisi topluma kapalı olarak düzenlenen tartışmalar arasında alır?
A) Forum B) Açık oturum C) Sempozyum
D) Seminer E) Panel
Cevap: D
3. Aşağıdakilerden hangisi tartışılmaya elverişli bir konu değildir?
A) Ormanların korunmasının ancak kanunlarla sağlanabileceği
B) Bir ülkenin gelişmesinin, sanayisinin gelişmesine bağlı olduğu
C) Uygarlığın insanı mutlu kıldığı
D) Çevre kirliliğinin küresel ısınmaya neden olduğu
E) Teknolojinin mutluluk sağladığı
Cevap: D
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Biz bu konudaki görüşlerimizi her fırsatta açıklıyoruz.
B) Tiyatro öğrencilerinin bu konudaki panelleri takip etmeleri gerekir.
C) Sanatçımızı, seyircimizi bu ustalarla, bu tiyatrolarla buluşturduk.
D) Tiyatro Festivali boyunca birçok oyunlar sergilendi.
E) Yabancılar da festivale yerli toplulukları izlemek için geliyor.
Cevap: D
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Namık Kemal “Hakikatin şimşeği fikirlerin çatışmasından çıkar.” özdeyişinde tartışmanın hangi özelliğini vurgulamaktadır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Gerçekler, farklı görüşlerin dile getirilmesiyle ortaya çıkar. Fikir çatışmaları olmasa, tek bir görüş olsa insan doğruları tam olarak göremeyebilir.
2. Münakaşa eden iki insan, aynı graniti yontan iki heykeltıraş, hakikati arayan iki yol arkadaşı. Hedefi tahrip değil, terkiptir bu kavganın. Mağlubun muzaffer olduğu tek yarış. Yanıldığını kabul etmek yeni bir hakikatin fethiyle zenginleşmektir. Parçadan bütüne, karanlıktan aydınlığa geçiş.
Cemil Meriç
Cemil Meriç’in yukarıda verilen düşüncelerinden de hareketle tartışmanın önemini belirtiniz.
Tartışma gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli bir rol oynar.
3. Tartışmalarda dil genellikle hangi işlevde kullanılmaktadır? Dilin niçin bu işlevde kullanıldığını söyleyiniz.
Tartışmalarda dilin göndergesel işlevi kullanılır. Bilgi verme, açıklama, soruna çözüm bulma gibi özellikleri dolayısıyla
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 30...35,36,37,38,39)
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 31,35,36,37,38,39)
Sunum - Tartışma - Panel Konusu
HAZIRLIK (sayfa 30)
1. İzlediğiniz bir panel varsa panelin konusunu ve panelle ilgili izlenimlerinizi anlatınız.
2. Topluluk önünde yapılan bir tartışmanın bir başkan tarafından yönetilmesine sizce ihtiyaç var mıdır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Topluluk önünde yapılan bir tartışmanın bir başkan tarafından yönetilmesi gerekir. Çünkü başkan konuşmacıların konu dışına çıkmasını önleyerek her konuşmacıya eşit süre vererek tartışmanın düzenli ve adaletli olmasını sağlar. Tartışmanın sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için başkana ihtiyaç vardır.
3. Demokratik olmayan bir ortamda düşünceler özgürce dile getirilebilir mi? Niçin?
Demokratik olmayan ortamlarda düşünceler özgürce dile getirilemez. Bu ortamlarda haklılar, hakkını savunamaz, güçlülerin dediği olur. Kanunlar da güçlülere göre düzenlenmiştir.
SAYFA 35
2. Etkinlik:
"Kısa Öykü Üzerine" adlı panelin konusu roman ve öykü yazmanın zorlukları ya da kolaylıkları, dilin bu türlerle ilgili kullanımıdır. Bu konu toplumun genelini değil belirli bir kesimini ilgilendiren bir konudur.
3. Etkinlik: Kısa Öykü Üzerine adlı metinde konunun hangi yönü üzerinde durulmuştur?
Bu panelde roman ve hikâye oluştururken dilin nasıl kullanılması gerektiği üzerinde daha fazla durulmuştur.
4. etkinlik: “Kısa Öykü Üzerine” adlı metinde dinleyicilerin konuyla ilgili görüşlerine yer verilmiş midir? Yaptığınız araştırmadan da hareketle panellerde dinleyici görüşlerine yer verilip verilmediğini söyleyiniz. Panel ve forum arasındaki farkı açıklayınız.
Dinleyicilerin konuyla ilgili görüşlerine yer verilmemiştir. Panellerde konuşmacılar sözlerini tamamladıktan sonra dinleyicilerin konuyla ilgili soru sormalarına izin verilebilir, dinleyiciler konuyla ilgili düşüncelerini kısaca dile getirebilirler. Forumda ise dinleyiciler tartışmaya aktif olarak katılırlar. Yani forumda dinleyiciler tartışmanın bir parçasıdır. Panelde ise konuşmacılar bir konuyla ilgili düşüncelerini dile getirdikten sonra dinleyicilere soru sormak ve düşüncelerini dile getirmeleri için söz hakkı tanınır, dinleyiciler tartışmanın içinde yer almazlar.
5. etkinlik: “Yaptığınız araştırmadan hareketle panellerin nasıl bir ortamda yapıldığını, panel konuşmalarının dil ve anlatım özelliklerinin açık oturum ve sempozyum konuşmalarından farkını belirtiniz.
Paneller dinleyicilerin önünde, genellikle geniş bir mekanda yapılır. Panellerde daha samimi bir ortam vardır. Paneller sohbet havasında gerçekleşir. Bu nedenle açık oturum ve sempozyuma göre daha küçük salonlar tercih edilir. Sempozyumlar bilimsel, akademik toplantılardır. Sempozyumlarda bilimsel bir dil kullanılır.
6. Etkinlik: Panellere konuyla ilgilenen kişiler gönüllük esasına göre katıldığı için diğer türlere göre katılım sayısı daha az olmaktadır.
7. Panel başkanı, tartışılacak konuyu tanıtır. Konuşmacıları tanıtır. Konuyu yönlendirip sınırlandırarak konuşmacılara söz hakkı verir. Konuşmacıların konu dışına çıkmalarını önler. Konuşmaların sonunda dinleyicilere söz hakkı verebilir. Tartışmanın düzen içinde yürümesini sağlar.
8. Etkinlik: Panellerde dil ağırlıklı olarak göndergesel işlevde kullanılır. Panellerde amaç, bir sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşlere yer vermektir. Dilin göndergesel işlevde kullanılması panelin amacıyla doğru orantılıdır.
ANLAMA - YORUMLAMA (sayfa 36)
1. Panelin açık oturumdan farkı nedir?
- Açık oturum ile panel birçok yönden birbirine benzer tartışmalardır. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetlidir. Panel, açık oturuma göre sohbet havası içinde geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.
2. Kısa Öykü Üzerine adlı panelde amaç konuyu farklı yönlerden aydınlatmaktır.
3. Bu panelde konuşmacı sayısı başkanla birlikte beştir. Panellerde en az üç, en fazla altı konuşmacı bulunur.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (sayfa 37)
Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.• Açık oturumların konusu sadece bilim çevrelerini ilgilendirecek nitelikte olmalıdır. ( Y )Panel sonunda dinleyiciler konuşmacılara soru yöneltebilir. ( D )Paneller, topluluk önünde ve sohbet havası içinde gerçekleştirilen tartışmalardır. ( D )Panellerde dinleyicilerin de görüş bildirmelerine imkân tanınır. (D )Panellerde konuşmacıların alanlarında uzman olması gerekir. ( D )
Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.1. Panel hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanIıştır?A) Panellerde az sayıda dinleyici bulunur.B) Panelde bir yönetici ve konusunda uzman en az üç konuşmacı bulunur.C) Panellerde herkesi ilgilendiren sosyal problemlerle ilgili konular ele alınır.D) Konuşmacıların konu ile ilgili düşüncelerini kısaca ifade etmeleri ve toplantıyla bütünleşmeleri gerekir.E) Konu farklı düşünceye sahip kişiler tarafından tartışılarak konuyla ilgili somut sonuçlara ulaşmak amaçlanır.
CEVAP: E
2. Aşağıdaki I erden hangisi dinleyicilerin de tartışmaya katılabildiği bir türdür?A) Konferans B) Sempozyum C) Panel D) Forum E) Münazara
CEVAP: D
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?A) İlgililer bu konuda görüş alışverişinde bulundular.B) Bu tür etkinliklerin çoğaltılması gerektiğini düşünüyorum.C) Gazetelerde yer alan haberleri değerlendirecekler.D) Bundan sonraki amacımız halkı bilinçlendirmek olacak.E) O dönemde para üç katı değer kaybetmişti. ÖSS 2006
CEVAP: E
4. Aşağıdaki I erden hangisi haber cümlesi değildir?A) Bu konuda onun da fikrini almak istedik. B) Bu havada dışarı çıkarsan hastalanırsın.C) Binanın alt katında bir garaj varmış. D) Yarınki oyuna biz de gelelim.E) Televizyondaki filmi beğenerek izledik.
CEVAP: D
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olasılık anlamı vardır?A) Olayı senden başka herkes biliyor.B) Bu soruyu tam anlayamadım.C) Sen bugün teyzenlere gitmeyecek miydin?D) Edebiyata ilgi duyanlar çoğunluktaydı.E) Bu bölümü bitirince iyi bir işe sahip olabilirsin.
CEVAP: E
C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.1. Bir tartışmanın kamuoyuna açık yapılıp yapılmamasında hangi etkenlerin rol oynadığını açıklayınız.Kamu yararı öne çıkar. Toplum aydınlatılmak isteniyorsa tartışma kamuya açık yapılır.
2. Açık oturum ile panel arasındaki en belirgin farklılıklar nelerdir?- Açık oturum ile panel birçok yönden birbirine benzer tartışmalardır. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetlidir. Panel, açık oturuma göre sohbet havası içinde geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.
A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.• Sunumlarda süre sınırlı olduğundan dinleyicilerin soru sormasına izin verilmez. (Y)• Tartışmada başkan gerektiğinde konuşmacılara müdahale edebilir. (D)• Tartışmada esas olan gerçeği arama çabası içinde olmaktır. (D)• Bir konuda edinilen peşin hükümler ve önceden alınmış kesin kararlar tartışmaya katkı sağlar. (Y)• Paneller, sadece bilim çevresini ilgilendiren akademik konularda yapılır. (Y)• Panelde herhangi bir sorun, çeşitli yönleriyle aydınlatılarak farklı görüşler ortaya konur. (D)
B) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.• Sunumlarda bilgisayar, tepegöz, slayt, projeksiyon, internet gibi teknolojik araçlardan yararlanılabilir.• Sunum öncesinde hazırlık ve prova yapmak sunumu yapan kişinin amacına ulaşmasına yardımcı olur.• Tartışmalarda dil göndergesel işlevde kullanılır.• Panelin sonunda dinleyiciler panel üyelerine soru sorar ve tartışmaya katılırlarsa panel foruma dönüşür.
C) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulardan doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi sunum öncesi yapılacak hazırlıklar arasında yer almaz?A) Kullanılacak malzemenin kontrolünü yapmakB) Bol ve değişik kaynaktan yararlanmakC) Sunum yapılacak dinleyiciler hakkında bilgi sahibi olmakD) Ses ve kelimelerin doğru telaffuzuna dikkat etmekE) Sunum yerini önceden görmek
CEVAP: D
2. Aşağıdakilerden hangisi tartışmalarda başkanın görevleri arasında yer almaz?A) Konuşmacıların birbirini suçlamaya yönelik konuşmalarına izin vermemekB) Tartışmanın kurallara uygun yürütülmesini sağlamakC) Konuyu ortaya koyup sınırlamakD) Konuşmacılara hiçbir şekilde müdahale etmemekE) Tartışmanın sonuca ulaştırılmasını ve rapor hâline getirilmesini sağlamak
CEVAP: D
3. Aşağıdakilerden hangisi tartışma türlerinden değildir?A) Sunum B) Açık oturum C) PanelD) Sempozyum E) Forum
CEVAP: A
4. Aşağıdakilerden hangisi tartışmanın amaçlarından değildir?A) Bir konu hakkında lehte ve aleyhte düşünceleri ortaya koymakB) Problemlere cevap ve çözüm bulmakC) Gerçeği, iyiyi, doğruyu ve güzeli aramakD) Çelişkili konularda uzman görüşünden yararlanmakE) İnsanlara estetik zevk kazandırmak
CEVAP: E
(sayfa 38)5. Panelde amaç bir konuda karara varmaktan ziyade sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşlerle farklı anlayışları ortaya koymaktır.Yukarıdaki boş bırakılan yere gelmesi gereken tartışma türü hangisidir?A) Açık oturum B) Panel C) SempozyumD) Forum E) Münazara
cevap: B
6. Aşağıdakilerden hangisi sunumun amaçlarından değildir?A) Bilgileri yenilemek B) Bir çalışma sonucunu açıklamakC) Laboratuvar araştırmalarını sunmak D) Anket sonuçlarını değerlendirmekE) Bilinen gerçekleri yinelemek
CEVAP:E
7. Aşağıdakilerden hangisi sunum hazırlarken dikkat edilmesi gereken özelliklerden biri değildir?A) Güncel ve dikkat çekici bir konunun seçilmesiB) Konuyla ilgili farklı kaynaklardan yararlanılmasıC) Slaytlardaki cümlelerde ayrıntılara yer verilmesiD) Görsel, işitsel unsurlardan yararlanılmasıE) Hedef kitlesinin belirlenmesi
CEVAP: c
8. Aşağıdaki konuşma türlerinin hangisinde bir başkan bulunmaz?A) Forum B) Münazara C) Panel D) Konferans E) Açık oturum
cevap: d
9. Tartışma türü için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?A) Bazı tartışmaların yalnızca sonuçlarının basın aracılığıyla duyurulduğu, bazılarının ise basına ve halka açık olduğuB) Topluma açık tartışmalarda konuşmacıların tartışma konusundaki bilgi, birikim, görgü, düşünce ve kanaatlerini halka ilettiği; onları bilgilendirmeyi amaçladığıC) Topluma açık tartışmalarda kamuoyu yaratma endişesinin konuşmacı-dinleyici ilişkisini belirleyen önemli faktör olduğuD) Tartışma amacının, bir konu çevresinde lehte ve aleyhte karşılıklı düşünceleri ortaya koyma, problemlere çözüm bulma; gerçek, doğru, iyi ve güzel olanı birlikte arama olduğuE) Tartışmalarda bir konuda edinilmiş peşin hükümlerin, bilineni farklı cümlelerle devamlı tekrar etmenin tartışmaya yarar sağlayacağı
CEVAP: E
10. Sunumu konferanstan ayıran özellik sunumda konuşmanın görsel, işitsel araçI ar ve teknolojik donanım ile desteklenmesidir. Kapsamlı bilgiyi tablo ve şemalarla, başlıklar altında, öz hâlinde ekranda açıklamak etkin bir anlatımdır. Slayt kullanımı bu amaç için çok uygun olsa da anlatımla paralel gitmesi ve çok fazla bilgi içermemesi koşuluyla etkindir. Ses veya müzik seçiminin de gürültü niteliğinden uzak ancak konuyla bağlantısı hâlinde kullanımı gerekir.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?A) Sunumun konferanstan ayrı bir tür olduğuB) Sunumda çeşitli teknolojik donanımların kullanıldığıC) Sunularla anlatımın paralellik göstermesiD) Sunumların konferanslardan daha etkili olduğuE) Sunuların kısa, öz bilgi içermesi gerektiği
CEVAP: D
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45
ANLATIM VE ÖZELLİKLERİ - ANLATIMA HAZIRLIK
1. etkinIik: “Sebiller Su Vermiyor” adlı metinden hareketle yazarın bu metni yazmadan önce ne tür hazırlıklar yapmış olduğunu belirtiniz.
"Sebiller Su Vermiyor" adlı metinden hareketle yazarın metni yazmadan önce sebillerle ilgili birçok yerleri gezdiği, birçok kitabı araştırdığı, konuyla ilgili çeşitli bilgiler topladığı anlaşılmaktadır.
Bir konuyu yazmadan veya konuşmadan önce hazırlık yapılmazsa, konuyla ilgili yeterince bilgi sahibi olunamayacağı için insanlar karşısında zor duruma düşülebilir, sorulan sorulara yeterli ve doğru yanıtlar verilemez. Konuyla ilgilenen insanları bilgilendirilip aydınlatılamaz. Onun için yazılacak veya sözlü olarak anlatılacak bir konuyla ilgili mutlaka ön hazırlık yapmak gerekir.
2. etkinlik: Yaptığınız araştırmadan hareketle bilgi toplama yollarının neler olduğunu belirtiniz. “Sebiller Su Vermiyor” adlı metni yazarken Rauf Mutluay’ın bilgi toplama yollarına başvurup başvurmadığını metinden örnekler vererek açıklayınız.
Yazar, metni yazarken yazılı kaynaklara başvurmuş, gözlem yöntemiyle bilgi toplamıştır. Farklı yazarların eserlerinde alıntılar yapmış, İstanbul'un çeşitli semtlerini gözlemleyerek sonuçlarını yazıya aktarmış.
3. etkinilik: Herhangi bir konuda yapılacak bir konuşmanın veya yazılacak bir yazının tutarlı olabilmesi nelere bağlıdır? Bir konuda yeterli bilgiye sahip olmadan; neyi, niçin, ne zaman anlatmak gereği üzerine düşünmeden konuşmanın veya yazmanın tutarlı olup olmayacağını tartışınız.
Konuyla ilgili bilgi sahibi olmak, konuya hakim olmak tutarlı olmamızı sağlayacaktır. Konunun sınırlarını iyi bilerek konu dışına çıkmamak gerekir.
Neyi, niçin, ne zaman anlatacağımızı bilmezsek tutarlılıktan uzaklaşırız.
4. Etkinlik: Yazarın gözlemlerini aktarmasına örnek cümleler.
"Fotoğraflara bakarken çok sabahlar önlerinden geçtiğim......."
"Yusuf Paşa sebilinden (1787) sonra Dolmabahçe'de....."
Yazarın, düşüncelerini somutlaştırmaya ihtiyaç duyduğunda gözlemlerini aktardığını görüyoruz.
Gözlemler, yazıya canlılık, inandırıcılık katar.
SAYFA 45
5. Etkinlik:
Yazar, bu metinde su kültürünü anlatmaktadır. Hedef kitle, bu konuya ilgi duyan kitledir. Metin, hedef kitleye göre düzenlenmiştir.
6. etkinlik: “Sebiller Su Vermiyor” adlı metinde yazar düşüncelerini genelden özele doğru mu, özelden genele doğru mu sıralamıştır?
Metinde özelden genele doğru bir sıralama vardır. Yazar önce çeşitli yerlerden örnekler veriyor sonra bir sonuca varıyor. Bu da özelden genele doğru bir sıralamanın olduğunu gösteriyor.
10. Sınıf Dil ve Anlatım Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59
Anlatım ve Özellikleri - Anlama-Yorumlama, Ölçme ve Değerlendirme
SAYFA 50
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A)Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
•Bilimsel yazılarda dil şiirsel işleviyle kullanılır. ( Y)
•Yazılı anlatımda alıntılanan cümleler tırnak işareti içinde verilir. ( D )
•Öğretici metinler, anlatmaya bağlı metinler gibi özetlenemez. ( Y )
•Bir metinde ana düşünce okura doğrudan verilmeyebilir. ( D )
•Bir şeyin hatırlanması amacıyla yazılan kısa yazılara not denir. ( D )
•Her metin belirli bir hedef kitleye göre düzenlenir. ( D )
B)Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdaki metin türlerinin hangisinde gözleme ötekilerden daha fazla yer verilir?
A) Makale B) Fıkra C) Gezi yazısı D) Eleştiri E) Deneme
CEVAP: C (Gezi yazısı)
SAYFA 51
2. Görme, duyma, koklama, tatma ve dokunma organlarımızla dış dünyadan algıladığımız duyumların bütünüdür, insanları, çevreyi, varlıkları, olayları; bir bütün olarak hayatı tanımak için ..............şarttır.
Bu parçada noktalı yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) Düşünmek
B) Yazmak
C) Gözlem
D) Not almak
E) Okumak
CEVAP: C
3. Aşağıdakilerden hangisi bilgi toplama yollarından değildir?
A) Özet çıkarmak
B) Okumak
C) Not almak
D) Alıntı yapmak
E) Düşünmek
CEVAP: E
4. (I) Şair yalnızlığı içinde, kendini dinleyebildiği oranda insanı; onunla birlikte şiiri bulur. (II) Bu bakımdan şiir de sevgi gibidir. (III) Hangi sessizlik, seven iki varlığın susup birbirlerine bakmalarından daha canlı, daha konuşkandır? (IV) Şiir, yalnız dudaklardan çıkan sözcüklerle değil onlarla birlikte dudaklarda sönüp giden ama sönmeyenleri zenginleştiren sözcüklerle yazılır. (V) Okuyucuyu alıp götüren, onu genişleten şiirler sessizlikle dokunmuş olanıdır.
Bu cümlelerin dil ve düşünce bütünlüğü bakımından anlamlı bir paragraf oluşturabilmesi için cümlelerin sıralanışı nasıl olmalıdır?
A) I, III, V, IV, II B) IV, II, III, V, I
C) I, II, V, III, IV
D) IV, III, I, II, V E) II, III, V, IV, I
CEVAP: B
5. (I) Bana mı öyle geliyor bilmem, karanlık bir çirkinlik iner kuşkulanan insanın yüzüne. (II) Kapıları da gönülleri gibi hep yarı açılır misafire; görülmeden önce görmek, görmekten çok gözetlemek ister gibi. (III) Kendinizi, maksadınızı iyice anlamadıkça evin eşyası karanlık köşelerde pusudadır, sahiplerinin kuşkulu gözleriyle süzerler sizi. (IV) Evlerine bile mezarlık kasveti siner kimseye güveni olmayanların. (V) Sanat eserleri bile bir çalınma korkusuyla çakıldıkları yerlerden yahut kapalı dolaplar içinde yarım yamalak gösterirler kendilerini.
Bu cümlelerin dil ve düşünce bütünlüğü bakımından anlamlı bir paragraf oluşturabilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) I. cümle IV. cümlenin sonuna alınmalıdır.
B) II ve III. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.
C) IV. cümle I. cümlenin sonuna getirilmelidir.
D) IV ve V. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.
E) II ve IV. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.
CEVAP: C
C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Bir metnin özeti çıkarılırken nelere dikkat edilmesi gerekir?
Metin dikkatle okunarak özet çıkarılmalı. Özet çıkarırken asıl metin düzenine bağlı kalınmalı.
Özette metinde bulunmayan düşüncelere yer verilmez.
Özet çıkarırken metinden alınan cümlelere yer verilmemeli, kişinin kendi ifadeleri olmalı.
Özette konunun özüne yer verilmeli, ayrıntılara inilmemeli.
2. Bir metnin tutarlı olmasını sağlayan unsurlar nelerdir?
Metnin dili
Bağdaşıklık
Söylem
İfadelerin tutarlı olması
3. Bir metin oluşturmadan önce yapılması gerekenler nelerdir?
Konuyla ilgili hazırlık yapılmalı, çeşitli kaynaklar araştırılmalı.
SAYFA 52
ÖN HAZIRLIK
TEMA: İşlenmek istenen soyut düşünce.
Tema: Bir sanat eserinin merkezinde yer alan temel duygu ve düşünce demektir. Tema, soyut özellik gösterir.
KONU: Soyut düşüncenin sınırlandırılmış ve somutlaştırılmış biçimi.
Konu: Üzerinde söz söylenen, fikir yürütülen, yazı yazılan herhangi bir olay, düşünce veya durumdur.
HAZIRLIK
Sevgi, soyut bir kavramdır. (tema). "Annemin bana karşı duyduğu sevgi" soyut sevgi temasının somutlaştırılmış şeklidir. (konu) Sevgi temasını somutlaştırıp konu haline getirmeyle ilgili örnekleri çoğaltabiliriz. Kardeşimin çiçek sevgisi, arkadaş sevgisi vb.
Aynı konu hakkında farklı türlerde metin yazılabilir. Konu aynı olur, anlatım türü değişir, dilin işlevleri değişir, bakış açısı değişir, hitap edilen okuyucu kitlesi değişir...
SAYFA 53
1. etkinlik:
"Kendi Kendime" adlı metindeki soyut düşünce "insan sevgisi"dir. Yazar, bulunduğu çevredeki gözlemlerini aktararak bu soyut düşünceyi sınırlandırmış, somutlaştırmıştır.
2. etkinlik:
Tema: İnsan sevgisi (soyut)
Konu: Deniz kenarında köpeğiyle baş başa kalan insanın çevresindeki insanlara duyduğu sevgi (sınırlandırılıp somutlaştırılmış)
SAYFA 56
3. etkinlik:
Sevgi Düzeni adlı metinde tema: Sevgi
Sevgi Düzeni adlı metinde konu: Çeşitli kültür yansımalarında "sevgi"nin en önemli kavram olarak ele alınması
Sevda Üstüne adlı metinde tema: sevgi
Sevda Üstüne adlı metinde konu: sevginin insanı yüceltmesi
Aynı temayla farklı metinler yazılabilir.
4. etkinlik:
Kendi Kendime adlı metinin yazılış amacı: Yalnız bir insanın bakışından dünya
Kendi Kendime gerçeklikle ilişkili mi? Evet
Sevgi Düzeni adlı metnin yazılış amacı: Sevgi kavramının evrensel olduğunu göstermek amacıyla yazılmış.
Sevgi Düzeni gerçeklikle ilişkili mi? Evet
Sevda Üstüne: Sevginin yaşanılarak anlaşılabileceği ifade edilmiş.
Sevda Üstüne adlı metnin gerçeklikle ilişkisi: Düş unsurlarıyla örülmüştür, kurgusal özelliği daha fazladır.
5. etkinlik:
Metinler
Dilin İşlevi
Anlatım türleri
Kendi
Kendime
Heyecana Bağlı İşlev
öyküleyici Anlatım
Sevgi
Düzeni
Göndergesel işlev
Tartışmacı Anlatım
Sevda
Üstüne
Sanatsal işlev
Coşku ve Heyecana Bağlı Anlatım
6. etkinlik:
Okuduğumuz “Kendi Kendime”, “Sevgi Düzeni” ve “Sevda Üstüne” adlı metinleri değerlendirerek metinlerin; yazılış amaçları, gerçeklikle ilişkisi, dilin işlevi, anlatım türleri bakımlarından birbirinden ayrıldığını söyleyebiliriz.
SAYFA 57
ANLAMA - YORUMLAMA
1. Kendi Kendime: insan sevgisi
Sevgi Düzeni: sevgi
Sevda Üstüne: Sevgi
2. “Kendi Kendime”, “Sevgi Düzeni", “Sevda Üstüne” adlı metinlerde kullanılan başlıklar, metinlerin temasını ve konusunu yansıtıyor.
3. “Kendi Kendime” adlı metin, durum hikâyesidir. Çünkü yazar, hikâyede o an içinde bulunduğu zaman ve mekanın bir değerlendrimesini yapmış.
4. İnsan sevgisi, özgürlük, dostluk, yalnızlık gibi temalar, edebî metinlerde sanatlı, süslü bir dille anlatılır. Öğretici metinlerde bilgilendirme amacıyla sanatsız bir şekilde aktarılır.
SAYFA 59
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A)Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
•Metinlerde işlenen tema sınırlandırılarak ve somutlaştırılarak konu hâline getirilir. ( D )
•Teması aynı olan iki metnin konusu birbirinden farklı olabilir. ( D )
•Bir metinde gözlemlenebilen her türlü anlam ve dil malzemesine içerik denir. ( D )
•Teması aynı olan iki metnin içeriği de aynı olur. ( Y )
B)Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi bir tema değildir?
A) Yaşama arzusu B) Özgür olma isteği
C) insanları hoş görmek D) Doğa sevgisi
E) Teknolojinin gelişmesi
Cevap E
2. A (yaşama sevinci)
1. Tema soyuttur, konu somuttur. Tema geniş kapsamlıdır, konu daha dardır.
2. Toplumun ayakta kalabilmesi için gerekli olan dinamiklerin neler olduğu üzerinde duruluyor.
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)
SAYFA 60
HAZIRLIK
1. Meslek dallarıyla ilgili çalışmalar arttıkça bu dallar geniş bir alana yayılmış, bu da meslek sahiplerinin konuya hakim olmasını daha da zorlaştırmıştır. Böylece insanların, kendi mesleklerinde branşlarşma zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
2. Eğitim konusunda bir yazı yazsaydınız bu konunun hangi yönleri üzerinde durmak isterdiniz? Niçin?
SAYFA 62
1. ETKİNLİK
"Bir Türkünün Peşinden" adlı metinde tema, türkülerin ortak dili
Konu: türkülerde yer alan birçok ifadelerden o türkülerin içerdiği mesajların okunmasıdır.
2. etkinlik
Verilen şemadan hareketle soyut olan bir temanın bağlam, kişi, zaman, ifade ve anlatma biçimiyle sınıflanarak nasıl somutlaştırıldığını açıklayınız. Eğitim konusunun farklı şekillerde sınırlandırılıp sınırlandırılmayacağını tartışınız.
Verilen şemada genel ve soyut anlamlı “eğitim” kavramı gittikçe alt dallara ayrılarak özele ve somuta doğru kaydırılmıştır. En alttaki basamakta konu netleştirilmiş, sınırlandırılmıştır. Eğitim teması, "eğitimin geleceği", "bu alanda yapılabilecek yenilikler" gibi farklı şekillerde sınırlandırılabilir.
3. etkinlik
Gönderici Yazar (B.R. Eyuboğlu) Kanal Yazı
Alıcı Okuyucu Bağlam Kitap
İleti Türkülerin dili Kod Kelimeler
4. etkinlik
İçerik ve iletişime katılan unsurlar, verdikleri örneklemelerle ve metnin başlığıyla konuyu sınırlar ve somutlaştırır.
SAYFA 63
6. etkinlik:
“Türküyle Kilim” adlı metnin teması "gelenek"tir.
Metnin konusu "Anadolu’nun iki ürünü olan türkü ve kilimin tarihî süreç içinde diğer türlerle karşılaştırılması"dır.
ANLAMA-YORUMLAMA
2.
Özgürlük Mutluluk
1. Kadın özgürlüğü2. Türkiye’de kadın özgürlüğü3. 20. yüzyılda Ankara’nın Dikmen semtinde çalışan kadınların özgür lüğü 1. Başarının verdiği mutluluk2. Sınav başarısının verdiği mutluluk3. Ayşe'nin üniversite sınavını kazanmasının mutluluğu
SAYFA 64
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Metinlerde işlenen tema sınırlandırılarak ve somutlaştırılarak konu hâline getirilir. ( D )
• Tema; bağlam, kişi, zaman, ifade ve anlatım biçimiyle sınırlandırıldığında somutlaşır. ( D )
• Konu sınırlaması yapılmadan planlı bir metin oluşturulamaz. ( D )
• Tema, iletişim öğelerinin sunduğu imkânlara göre de sınırlandırılır. ( D )
B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Sanatta kelimenin tam anlamıyla yeni bir şey yoktur. Hiçbir sanatçı kendinden önce var olmayan bir sanat yaratamamış. Hiçbir güzelliği yoktan var etmemiştir. Doğada olduğu gibi sanatta da hiçbir şey kaybolmaz ve hiçbir şey yoktan yaratılmaz. Sanatta buluş bir yenileştirme, bir değişmedir. Sanatların tarihinde görüyoruz ki her sanat bir yandan kendi geçmişine, öte yandan başka sanatlara bağlıdır. Başka türlü söylemek gerekirse biri derinliğine, öteki genişliğine iki ilişki zincirinin ortasındadır. Sanatta yenileşme dediğimiz şey ya geçmişin bugüne karışmasıyla ya bir sanatın öbür sanatlarla ilişkiye girmesiyle oluyor.
Bu metinde üzerinde durulan konu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sanatın yararları B) Sanatın gelişimi
C) Sanat ve gerçeklik D) Sanat ve estetik
E) Sanat ve gelenek
CEVAP: B (sanatın gelişimi)
2. Aşağıdaki konulardan hangisi sınırlandırılmamıştır?
A) Yaparak öğrenmenin önemi B) İlk öğretmenim
C) En sevdiğim ders D) Eğitim
E) Eğitimci Atatürk
CEVAP: D (eğitim)
3.
I. Bir elin nesi var iki elin sesi var.
II. Yalnız taş duvar olmaz.
Yukarıdaki atasözlerinin konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dayanışma B) Çokluk C) İlişki D) Ortaklık E) Kalabalık
CEVAP: A (dayanışma)
C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Anlatımda konunun niçin sınırlandırıldığını açıklayınız.
Anlatımda konu sınıflandırılmasına gidilmezse verilmek istenen mesaj net bir şekilde ortaya konamaz. Yazının yazılış amacı, konu sınırlandırılmasıyla tam olarak ortaya konur, konu daha iyi anlaşılır.
2. Tiyatro-» Türk Tiyatrosu—»Meddah
2. Tiyatro konusunu genelden özele doğru üç basamakta sınırlandırınız.
Tiyatro - komedi - töre komedisi
3. Kimler şiir yazmıyor ki: Aşk gençliğinden en geçkin yaş sınırında bekleyenlere kadar. Yazın, ölçü, uyak, nazım birimi, nazım şekli, kompozisyon aramaksızın. Neredeyse şöyle demek zorundayım: Nazım bitti, şiir dolu. Her gönlün değer yitirmez aslanı bu. Oysa her şiirin bir işçiliği vardır. Ustanın çekici bin altın. Benim inandığım doğru ise herkesin başkasından önce eserini vazgeçemeyecek biçimde kendisine beğendirme görevidir.
Yukarıdaki paragrafın konusu nedir?
3. Şiirin herkes tarafından yazılabildiği, ancak değerli, gerçek şiirin usta şairler tarafından yazılabileceği anlatılıyor.
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 65-71 )
10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014
SAYFA 65
Anlatım ve Özellikleri
Anlatımın ve Anlatıcının Amacı
1. Kışın Uludağ’a ya da yazın Antalya’ya tatil amacı ile gidecek olsanız yanınıza neler alırsınız? Niçin?
Kışın Uludağ'a gidecek olsak yanımıza bizi sıcak tutacak kalın giyecekler, karda yürümemizi sağlayacak ayakkabılar vb. alırız. Yazın Antalya'ya gidecek olsak yanımıza ince giyecekler, deniz malzemeleri vb. alırız. Alacağımız eşyalar amacımıza uygun olmalı. Denize giderken kayak malzemeleri almanın hiçbir anlamı olmaz değil mi?
2. Amacı belirlenmeyen bir işin başarıya ulaşma şansı var mıdır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Rotası olmayan bir gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez. Onun için belirlediğimiz bir hedefe gitmeye başlamadan gerekli hazırlıkları yapmak zorundayız.
3. Sizce metnin türü ile anlatımın amacı arasında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
İletişimin etkili olması için iletişim öğeleri doğru olmalıdır, dil en doğru şekliyle kullanılmalıdır. Metinlerde anlatımın amacı iletişim öğelerinin rolüne göre değişir. Metinler; bilgilendirmek, coşku ve heyecan uyandırmak, kişisel görüşleri belirtmek amacıyla yazılabilir. Anlatımın amacı da buna göre şekillenir. Anlatıcı ve okuyucu arasındaki ilişki, anlatımın amacını belirler.
SAYFA 67
1. etkinlik: “Uçurtma” adlı metnin teması ve konusu nedir? Aynı konu ve temada farklı türde bir metin yazılıp yazılamayacağını belirtiniz.
Uçurtma adlı metnin teması: Geçmişe özlem
Konusu: Ailesiyle uçurtma şenliğine giden bir adamın çocukluk günlerine dönmesi
2. etkinlik: “Uçurtma” adlı metni, yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisi bakımından inceleyerek tespitlerinizi açıklayınız.
İnsanın geçmişiyle bugünü karşılaştırıldığında insanı geçmişin güzelliklerine götüren duyguların olduğunu anlatmak amacıyla yazılmış.
3. etkinlik: “Uçurtma” adlı metinde dil hangi işleviyle kullanılmıştır? Dilin metinde niçin bu işlevde kullanılmış olduğunu belirtiniz.
Sanatsal (şiirsel) işlevde kullanılmıştır. Okuyucuda güzel duygular oluşturabilmek, etkili bir anlatım sağlamak için dil sanatsal işlevde kullanılmıştır.
4. etkinlik: Tahtaya “Uçurtma” adlı metinle ilgili bir iletişim tablosu çiziniz. Bu tablodan hareketle iletişim öğelerinin anlatımı nasıl etkilediğini açıklayınız.
Kaynak (gönderici) öyküdeki baba
Mesaj (ileti) Geçmişte yaşanan güzellikler
Kanal (aracı) Kitap
Alıcı Okuyucu
İletişimde gönderici, alıcıya bir ileti gönderir. Bu ileti bir kanal aracılığıyla iletilir. Bu sistem, sağlıklı bir iletişim için gereklidir.
SAYFA 68
5. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinlerin konusunu belirtiniz. Bu konuların edebî bir metinde nasıl işlenebileceğiyle ilgili düşüncelerinizi açıklayınız.
Öyle Yıkma Kendini adlı metin insanın yaşamda nasıl mutlu olabileceğini anlatmaktadır.
Küresel Isınma ve İklim Değişikliği adlı metinde insanların çevreyi kirletmeleri sonucunda oluşabilecek olumsuz durumlardan söz edilmiştir.
6. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinleri yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisi bakımından “Uçurtma” adlı metinle karşılaştırınız. Metnin yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisinin metnin anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız.
Öyle Yıkma Kendini, Küresel Isınma ve İklim Değişikliği adlı metinler bilgi verme amacıyla yazılmıştır. Uçurtma adlı metin daha çok sanatsal üslupla yazılmıştır.
Bilgilendirme amacıyla yazılan metinlerde sözcükler daha çok gerçek anlamda kullanılır, sanatsal amacın olduğu metinlerde sözcükler genellikle mecaz anlamda kullanılır.
7. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinlerde dilin hangi işlevde kullanıldığını belirtiniz. Metinlerin yazılma amacıyla dilin kullanıldığı işlev arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız.
Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır. Bu metinlerde okuyucuyu bilgilendirme amacı vardır.
8. etkinlik: “Uçurtma”, “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinleri aşağıda verilen ölçütlere göre değerlendirerek dilin; bilim, felsefe ve edebî metinlerdeki kullanım farklılıklarının nedenlerini belirtiniz.
Ölçütler Uçurtma Öyle Yıkma Kendini... Küresel Isınma ve İklim Değişikliği
Anlatımda imgelere başvurulmuştur. X
Anlatımda terimlerden yararlanılmıştır.
X X
Anlatımda kavramlar yer almaktadır.
X X
Metinde yan anlamda kullanılan kelime, kelime grubu ve cümleler kullanılmıştır. X X
Metin okuyucuya göre farklı anlamlar taşımaktadır. X
Metinde günlük konuşma dilinden sapmalar vardır.
X
Metin her okunduğunda farklı anlamlar yüklenebilir. X
Metnin yazarı ve anlatıcısı aynı kişidir. X
SAYFA 70
Anlama- Yorumlama
1. “Yazarın Amacı” adlı metin, edebiyatın ve edebiyatçının diğer bilim dallarından farklılığını ortaya koymak amacıyla yazılmıştır.
2. Öğretici metinler bilgi vermek amacıyla yazılır. Öğretici metinlerde üslup kaygısı yoktur. Dil göndergesel işlevde kullanılır. Anlatım nesneldir.
Sanatsal metinler estetik zevk vermek, hissettirmek, sezdirmek amacıyla yazılır. Sanatsal metinlerde üslup kaygısı vardır. Dil sanatsal işlevde kullanılır. Anlatım özneldir.
3. “Yazarın Amacı” adlı metinde edebiyatın diğer bilimlerden farklılığı ve üstünlüğü ortaya konmuştur. Bu ileti, metinde diğer türlerle karşılaştırma yapılarak doğrudan verilmiştir.
4. “Yazarın Amacı" adlı metinde gönderici, ortaya koyduğu düşüncelerle alıcıyı bilgilendirip etkilemeye çalışmaktadır.
SAYFA 71
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A
• Edebi metinlerde dil sanatsal işleviyle kullanılır.
• Bilimsel metinlerde gönderici metnin yazarıdır.
B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Her türden bilgi alışverişinin gerçekleşebilmesi için gerekli koşullar yazılı iletişimde de zorunludur. İlk koşul bir düşünceyi, duyguyu, iletiyi dile getirecek kişi ya da aygıttır. İkinci koşul iletinin gönderici ve alıcının paylaştığı bir simgeler dizisine dürümlenmesidir. Üçüncü koşul dürüm- lenmiş bu iletinin herhangi bir iletişim oluğundan; sözgelişi ses, ışık dalgaları aracılığıyla alıcıya aktarılması, yayılmasıdır. Yazılı iletişimde bu oluk metni içeren kitap, dergi benzeri araçlardır. İletişim olgusunun bütünleşmesi için iletinin yerini bulması, algılanması gerekir. Bu da dördüncü koşul olarak alıcının var olmasını zorunlu kılar.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Edebî metinler birer iletişim aracıdır.
B) Yazılı iletişimin alıcısı okurdur.
C) Her iletişimde bir göndericinin bulunması zorunludur.
D) Bir kitap okunduğu zaman iletisi yerini bulur.
E) Anlatım alıcı ve gönderici arasındaki ilişkiye göre şekillenir.
CEVAP: D
2. Edebî metnin iletisi, deneylerinizden tanıdığımız bir anlam nesnesine bağlanmıyorsa nasıl kavranabilir? Burada her edebî metnin, kendi iletisinin göndergesini, en küçüğünden en büyüğüne dek bütün dil öğelerinin ortak metin içi işlevleriyle oluşturulduğunu bir kez daha belirtmek zorundayız. Bir şiir metnini düşünelim. Böyle bir metinde seslerin, sözcüklerin, uyağın, ses ya da anlam yinelemelerinin, dizelerin, dörtlüklerin, bütün bölümlemenin gerek anlam gerekse dizim etkileri ortak bir işlevle bizi amaçlanan estetik göndergeye doğru gütmez mi?
Bu parçada asıl vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Edebî metinlerin anlamları okura göre değişir.
B) Edebî metinlerin belli bir iletisi yoktur.
C) Edebî metinlerin iletisi metnin kendisidir.
D) Her metin belirli bir amaç doğrultusunda yazılır.
CEVAP: D
C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Yazılı iletişim, yüz yüze iletişim konumunun bütün kestirme kolaylıklarından yoksundur. Araya giren yüzyıllar ya da coğrafi uzaklık yüzünden bize yabancı birçok öğeyi, metni kavramak için aydınlığa kavuşturmak zorunda kalırız ilkin. Bunu yaparken en önemli şey, nasıl gündelik konuşmamızda kullandığımız her sözcük, her cümle ancak belli bir ilişkiler, davranışlar bağlamında anlam kazanıyorsa yazılı metnin de içinde oluştuğu toplumsal-kültürel ilişkiler bağlamında görülebilir. Dolayısıyla bir yazarın hangi koşullar altında, hangi geleneklerin ucunda, hangi soruya yanıt olarak yazdığını düşünmek onun yapıtına, doğru yaklaşımın temelidir.
Yukarıdaki paragraftan hareketle iletişimin bağlamla ilişkisini açıklayınız.
İletişimin gerçekleştiği ortamda yazılı iletişimde bağlam kitap, dergi gibi ürünler olduğu için bunlardaki iletişim ortamını yazarın içinde bulunduğu koşulları, kültürel durumunu vb. değerlendirerek belirleyebiliriz; ancak yüz yüze yapılan iletişimde bağlam eş zamanlı bir ortam olduğu için insanların birbirleriyle iletişimi daha güncel ve aracısız olacağı için daha sağlıklı bir iletişim gerçekleşecektir.
2. Yazılı iletişim ile sözlü iletişim arasındaki farklılıkları açıklayınız.
Yazılı iletişim ile sözlü iletişim arasındaki farklara bakalım:
Yazılı İletişim Sözlü İletişim
Kod Grafiksel iletişim kodunu kullanır. Sözcük kodunu kullanır.
Dil KullanımıAçısındanFark Dil kurallarına dikkat edilir. Verici, doğaçlama biçimde metni oluşturur.
Sözceleme Göndergesi kendi üzerindedir. Göndergelerin bilinmesi gerekir.
İletişim - Geri bildirim Dolaylı iletişimdir. Doğrudan iletişimdir.
Vurgu-Bedendili Noktalama işaretleriyle karşılanır. Jest ve mimiklerle karşılanır.
Kalıcılık Kalıcıdır. Geçicidir.
Mekân ve Zaman (Uzam) Üretim ve tüketim farklı zamandadır. Üretim ve tüketim eş zamanlıdır.