Dil ve Anlatım

Türkçe'de Ünsüzlerin Sınıflandırılması

ÜNSÜZLERİN SINIFLANDIRILMASI:

Ünsüzler ağız boşluğundaki boğumlandığı yere (çıkak), sürekli söylenip söylenemediğine ve yumuşak (ötümlü) ve sert (ötümsüz) oluşlarına göre sınıflandırılır.

a. Boğumlanmalarına (çıkak) göre:
* Dudak ünsüzleri: Dudakların birbirine dokunmasıyla çıkar: b, m, p

* Diş-dudak ünsüzleri: Üst dişlerin alt dudağa dokunmasıyla çıkar: f, v

* Diş ünsüzleri: Dil ucunun üst dişlere yaklaşmasıyla veya
dokunmasıyla çıkar. c, ç, d, j, l, n, r, s, ş, t, z

* Damak ünsüzleri: Dilin orta kısmının ön damağa ya da dil
kökünün art damağa yaklaşmasıyla çıkar. g, ğ, k, y

* Gırtlak ünsüzleri: Bu ses, ciğerlerden gelen havanın ses
tellerine çarpmasından ve ağızda hiç bir engele uğramadan
çıkmasıyla oluşur.

Türkçede gırtlak ünsüzü olarak sadece h
sesi vardır.

b. Sürekli söylenip söylenmeyeceğine göre:

Ünsüzlerin söylenirken ses yolunun kapanmasına veya sürekli açık olmasına göre sınıflandırılmasıdır.

Ünsüzler söylenirken ses yolu kapanıyorsa süreksiz, sürekli açık kalıyorsa sürekli ünsüzler adını alır.

Bunu belirlemek için ünsüzün başına bir ünlü getirilir. Ak, süt, iç seslerini söylerken ses yolu tıkanmaktadır.

Özzzzzzzzz, elllllllll, offffff seslerini söylerken ses yolu açık kalmaktadır.

Bu özelliğine göre ünsüzler ikiye ayrılır:

* Sürekli ünsüzler: f, ğ, h, j, l, m, n, r, s, ş, v, y, z

* Süreksiz ünsüzler: b, c, ç, d, g, k, p, t

c. Yumuşak ve sert oluşlarına göre:

Ünsüzler ses tellerinde titreşime uğrayıp uğramadığına göre
yumuşak (tonlu) ve sert (tonsuz) olmak üzere ikiye ayrılır.

* Yumuşak ünsüzler: Ses tellerinin titreşmesiyle oluşan
ünsüzlerdir. b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

* Sert ünsüzler: Ses telleri titreşmeden oluşan ünsüzlerdir. ç, f,h, k, p, s, ş, t

Yukarıdaki yazıda "dil ve anlatım ödevi:Ünsüzlerin Sınıflandırılması, sert (ötümsüz) ünsüzler, yumuşak (ötümlü) ünsüzler" anlatıldı.